راهی ساده برای مسدود کردن همه تبلیغات با اورنج پای و Pi-hole

برد اورنج پای Orange Pi R1 PLUS LTS یک مینی‌کامپیوتر تک‌بردی است که برای کاربردهای شبکه — مثل روتر، گیت‌وی، فایروال و دستگاه‌های IoT — طراحی شده است.

برد Orange Pi R1 Plus LTS یک رایانه کوچک و کم‌مصرف است که می‌تواند برای کاربردهای متنوع خانگی و اداری مورد استفاده قرار گیرد. از این برد می‌توان به‌عنوان یک سرور فایل برای اشتراک‌گذاری فیلم، موسیقی یا اسناد بین دستگاه‌های مختلف استفاده کرد. وجود دو پورت شبکه گیگابیتی این امکان را فراهم می‌سازد که هم‌زمان به اینترنت و شبکه داخلی متصل شود. همچنین قابلیت راه‌اندازی سرویس‌هایی مانند وب‌سایت‌های ساده یا سامانه مسدودکننده تبلیغات اینترنتی نیز بر روی آن وجود دارد.

این برد در حوزه اینترنت اشیا و هوشمندسازی نیز کارایی بالایی دارد. می‌تواند به‌عنوان یک مرکز کنترل عمل کرده و ارتباط میان دستگاه‌های هوشمند مانند سنسورها، روشنایی‌ها یا تجهیزات خانگی را مدیریت کند. علاوه بر این، امکان استفاده از آن به‌عنوان هاب خانه هوشمند وجود دارد تا تمامی تجهیزات از طریق یک سیستم مرکزی قابل مدیریت باشند.

مشخصات برد برد اورنج پای Orange Pi R1 PLUS LTS

این برد از پردازنده Rockchip RK3328 چهار هسته‌ای (Cortex-A53 تا 1.5GHz) استفاده می‌کند و به ۱ گیگابایت رم DDR4 مجهز است. حافظه ذخیره‌سازی آن از طریق کارت microSD یا فلش SPI NAND/eMMC تأمین می‌شود. در بخش شبکه، برد دارای دو پورت گیگابیت اترنت (LAN و WAN) است که امکان استفاده هم‌زمان برای اینترنت و شبکه داخلی را فراهم می‌کند. برخی نسخه‌ها نیز به وای‌فای داخلی مجهز هستند. از نظر درگاه‌ها، این برد شامل پورت USB 2.0، هدر GPIO، و کانکتور تغذیه USB-C می‌شود. همچنین از سیستم‌عامل‌هایی مانند Armbian، Ubuntu، Debian و OpenWrt پشتیبانی می‌کند.

معرفی سه مورد از پر طرفدارترین پروژه ها برای برد اورنج پای

این برد برای کاربردهایی مانند روترهای خانگی یا اداری کوچک و نصب OpenWrt یا Armbian همراه با نرم‌افزارهای شبکه مناسب است؛ می‌توان از آن برای مدیریت ترافیک، QoS، پیاده‌سازی VPN و فایروال استفاده کرد یا معادل سبک pfSense را با ابزارهای لینوکسی (iptables/nftables) اجرا کرد.

 پروژه اول Pi-hole (مسدودکننده تبلیغات در سطح شبکه) برای اورنج پای

Pi-hole یکی از پرکاربردترین پروژه‌ها برای بردهای تک‌بردی مانند Orange Pi محسوب می‌شود. با نصب آن روی Orange Pi R1 Plus LTS، می‌توان یک سرور DNS محلی ایجاد کرد که درخواست‌های تبلیغاتی را پیش از رسیدن به دستگاه‌ها مسدود می‌کند. به این ترتیب، تبلیغات نه تنها در مرورگرها، بلکه در تلفن همراه، لپ‌تاپ، تلویزیون هوشمند و حتی اپلیکیشن‌ها حذف خواهند شد، بدون آنکه نیازی به نصب افزونه‌های جداگانه باشد. همچنین، وجود دو پورت شبکه گیگابیت روی این برد امکان قرارگیری Pi-hole در مسیر اینترنت و شبکه داخلی را فراهم کرده و موجب فیلتر شدن تمام ترافیک می‌شود.

از مهم‌ترین مزایای اجرای Pi-hole روی این برد، مصرف انرژی پایین و قابلیت عملکرد مداوم آن است. نصب آن روی سیستم‌عامل‌هایی مانند Armbian یا Debian بسیار ساده بوده و پس از راه‌اندازی، می‌توان از طریق یک داشبورد تحت وب، گزارش کامل درخواست‌ها، موارد مسدودشده و وضعیت مصرف DNS شبکه را مشاهده کرد. در بسیاری از موارد نیز کاربران Pi-hole را با Unbound (DNS Recursive Resolver) ترکیب می‌کنند تا علاوه بر مسدودسازی تبلیغات، امنیت و حریم خصوصی شبکه را به شکل چشمگیری افزایش دهند.

---

پروژه‌ دوم OpenWrt (روتر و فایروال) بر روی برد اورنج پای 

OpenWrt یک سیستم‌عامل لینوکسی سبک و تخصصی برای روترهاست که امکانات بسیار بیشتری نسبت به روترهای خانگی رایج در اختیار کاربر قرار می‌دهد. نصب OpenWrt بر روی Orange Pi R1 Plus LTS این برد را به یک روتر حرفه‌ای تبدیل می‌کند که قابلیت‌هایی نظیر مدیریت کیفیت سرویس (QoS)، راه‌اندازی سرور یا کلاینت VPN، پایش مصرف پهنای باند و حتی تجمیع چند خط اینترنت (Load Balancing) را فراهم می‌سازد.

وجود دو پورت شبکه گیگابیت (LAN و WAN) این برد را به گزینه‌ای ایده‌آل برای اجرای OpenWrt تبدیل کرده است. با اتصال یک پورت به مودم و دیگری به سوئیچ شبکه داخلی، این برد رفتاری مشابه یک روتر پیشرفته خواهد داشت، با این تفاوت که انعطاف‌پذیری بسیار بیشتری در تنظیمات ارائه می‌دهد. علاوه بر این، می‌توان همزمان Pi-hole را نیز بر روی همین برد اجرا کرد تا در کنار وظایف مسیریابی و فایروال، تبلیغات نیز در سطح شبکه مسدود شوند.

---

پروژه سوم سیستم خانه هوشمند بر روی برد اورنج پای

Home Assistant یک پلتفرم متن‌باز قدرتمند برای مدیریت و کنترل دستگاه‌های هوشمند خانگی است. اجرای آن بر روی Orange Pi R1 Plus LTS این برد را به هسته مرکزی خانه هوشمند تبدیل می‌کند که از طریق آن می‌توان تجهیزات متنوعی مانند لامپ‌ها، کلیدهای هوشمند، سنسورها، ترموستات‌ها و حتی دوربین‌های امنیتی را یکپارچه‌سازی و مدیریت نمود. کنترل تمامی این دستگاه‌ها نیز از طریق رابط وب یا اپلیکیشن موبایل به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود.

هرچند این برد تنها از 1 گیگابایت حافظه رم برخوردار است، اما برای راه‌اندازی یک هاب خانه هوشمند سبک کافی خواهد بود. Home Assistant به‌راحتی بر روی Armbian یا در بستر Docker اجرا می‌شود و به دلیل برخورداری از جامعه کاربری گسترده، مستندات و افزونه‌های متنوعی برای آن در دسترس است. یکی از ویژگی‌های مهم این پلتفرم، امکان تعریف قوانین اتوماسیون است؛ برای مثال می‌توان تنظیم کرد که در صورت تشخیص حرکت توسط سنسور، چراغ‌ها به‌طور خودکار روشن شوند. این پروژه به‌ویژه برای علاقه‌مندان به حوزه اینترنت اشیا و خانه هوشمند انتخابی بسیار محبوب به شمار می‌رود.

---

آموزش نصب و راه اندازی Pi-hole: راهکاری ساده و قدرتمند برای حذف تبلیغات در سطح شبکه

Pi-hole یک نرم‌افزار متن‌باز است که به عنوان فیلتر تبلیغات در سطح شبکه عمل می‌کند. این ابزار با نصب روی یک دستگاه مرکزی مانند Raspberry Pi، Orange Pi یا حتی یک سرور کوچک، می‌تواند به عنوان یک DNS سرور محلی برای کل شبکه عمل کند. به این ترتیب دیگر نیازی نیست روی هر دستگاه جداگانه افزونه یا نرم‌افزار مسدودکننده تبلیغات نصب شود.

 

عملکرد Pi-hole به این شکل است که تمام درخواست‌های دامنه‌ها از طریق آن عبور می‌کند. اگر دامنه در لیست سیاه تبلیغات، ردیاب‌ها یا سایت‌های مخرب قرار داشته باشد، Pi-hole پاسخ خالی برمی‌گرداند و مانع بارگذاری تبلیغ می‌شود. در غیر این صورت، درخواست به DNS اصلی ارسال شده و نتیجه به دستگاه بازگردانده می‌شود. این فرآیند باعث کاهش تبلیغات، افزایش سرعت مرور و صرفه‌جویی در مصرف اینترنت می‌شود.

از مزایای مهم Pi-hole می‌توان به حفاظت از حریم خصوصی کاربران، امکان مسدودسازی تبلیغات روی همه دستگاه‌های متصل به شبکه (از گوشی و لپ‌تاپ تا تلویزیون هوشمند)، و داشتن داشبورد مدیریتی برای کنترل و گزارش‌گیری اشاره کرد. همچنین امکان ترکیب آن با VPN یا سرویس‌های رمزگذاری DNS وجود دارد تا امنیت بیشتری در شبکه ایجاد شود. به طور خلاصه، Pi-hole یک راهکار ساده و قدرتمند برای مدیریت تبلیغات و بهبود تجربه کاربری در سطح کل شبکه است.

گام 1 — دانلود و فلش Armbian

1. به صفحه دانلود Armbian مراجعه و image مناسب orangepi-r1plus-lts را دانلود کنید (نسخهٔ پایدار یا نسخه‌ای که برای R1 Plus LTS لیست شده). (Armbian)
2. با Balena Etcher یا دستور dd در لینوکس، فایل *.img را روی کارت microSD فلش کنید. مثال dd در لینوکس/macOS (مطمئن شوید sdX درست است!):

---

گام 2 — بوت و تنظیمات اولیه Armbian

1. کارت SD را داخل برد قرار دهید، کابل LAN به شبکه و پاور را وصل کنید.
2. پس از بوت اولیه، آدرس IP جدید را از داشبورد روتر یا با ابزار اسکن شبکه پیدا کنید.
3. از طریق SSH متصل شوید:

(روال لاگین اولیه در تصاویر Armbian این‌گونه است؛ هنگام اولین ورود از شما خواسته می‌شود رمز root را تغییر دهید و یک کاربر معمولی بسازید). (docs.armbian.com)

---

گام 3 — تنظیم IP پایدار (مهم: Pi-hole به IP ثابت نیاز دارد)

دو راه ساده وجود دارد:

• روش پیشنهادی و ساده‌تر: در رابط مدیریت مودم/روتر، برای مک‌آدرس OrangePi یک DHCP reservation بسازید تا همیشه همان IP ثابت را بگیرد. (کم‌خطاتر و سریع‌تر)
• روش روی برد (Netplan / Armbian): اگر می‌خواهید IP را از خود برد ثابت کنید، می‌توانید یک فایل Netplan بسازید (بسته به تصویر Armbian که نصب کرده‌اید، Armbian از Netplan یا NetworkManager استفاده می‌کند — مستندات شبکهٔ Armbian را ببینید). مثال فایل Netplan در /etc/netplan/20-static.yaml:

سپس اجرا کنید:
مستندات شبکه Armbian در این زمینه مرجع خوبی است. (docs.armbian.com)

---

گام 4 — به‌روزرسانی سیستم و نصب Pi-hole

1. بسته‌ها را به‌روزرسانی کنید:

2. نصب Pi-hole با اسکریپت رسمی (یک‌خطی):

اسکریپت نصب یک  (wizard) به شما نشان می‌دهد: انتخاب اینترفیس شبکه، تأیید IP ثابت، انتخاب upstream DNS provider، فعال‌سازی رابط وب و‌ غیره. (روش رسمی نصب Pi-hole همین اسکریپت است؛ اگر نمی‌خواهید اسکریپت را مستقیم به bash پاس بدهید می‌توانید ابتدا آن را دانلود و بررسی کنید). (Pi-hole Documentation, install.pi-hole.net)

---

گام 5 — پیکربندی اولیه در Wizard Pi-hole

در روند نصب از شما پرسیده می‌شود:

• کدام اینترفیس برای DNS استفاده شود (معمولاً eth0).
• IP آدرس (باید همان IP ثابت باشد که قبلاً تنظیم یا رزرو کرده‌اید).
• Upstream DNS (Cloudflare, Google, Quad9 یا «Custom»).
• Web Admin و FTL را فعال نگه دارید تا بتوانید داشبورد وب را ببینید.
  بعد از نصب، داشبورد تحت http://<PIHOLE-IP>/admin در دسترس است و می‌توانید رمز ادمین را با این دستور تنظیم/تغییر کنید:

---

گام 6 — (اختیاری اما توصیه‌شده) راه‌اندازی Unbound به‌عنوان recursive resolver

اگر می‌خواهید حریم خصوصی و استقلال DNS بیشتری داشته باشید، Pi-hole را می‌توان همراه با Unbound اجرا کرد و از آن به‌عنوان upstream محلی استفاده کرد (بدون نیاز به DNS سرور شرکت‌های ثالث). روند کلی:

1. نصب Unbound:

2. ایجاد فایل پیکربندی ساده برای Pi-hole (نمونهٔ پایه در مستندات Pi-hole موجود است): سپس Unbound را فعال کنید و پورت محلی (مثلاً 5335) را برای Pi-hole مشخص کنید. مستند Pi-hole راهنمای کامل و نمونه‌های پیکربندی را دارد. (Pi-hole Documentation)
3. در صفحهٔ تنظیمات Pi-hole (DNS → Upstream) مقادیر سفارشی را روی 127.0.0.1#5335 قرار دهید تا Pi-hole از Unbound استفاده کند.

---

گام 7 — تنظیم روتر/کلاینت‌ها تا از Pi-hole استفاده کنند

دو روش:

• روش معمول: در پنل مودم/روتر، مقدار DNS که به کلاینت‌ها می‌رسد را به IP Pi-hole تغییر دهید (یا در DHCP گزینه DNS را به آن بدهید).
• روش جایگزین: DHCP مودم را خاموش کنید و DHCP را در Pi-hole فعال کنید تا Pi-hole هم DHCP و هم DNS را مدیریت کند (مناسب در شبکه‌های کوچک؛ در شبکه‌هایی که مودم امکانات پیشرفته دارد، مراقب باشید).

بعد از تغییر، کلاینت‌ها پس از گرفتن IP جدید یا ری‌استارت شبکه، از Pi-hole به‌عنوان DNS استفاده خواهند کرد.

---

گام 8 — تست و رفع اشکال

• تست رزولوشن (از خود OrangePi یا یک ماشین در شبکه):

• مانیتورینگ لحظه‌ای درخواست‌ها:

• اگر به مشکل برخوردید، ابزار شناسایی Pi-hole را اجرا کنید:

• اگر سیستم شبکهٔ برد به‌هم می‌ریزد یا NIC غیرقابل‌پیش‌بینی رفتار می‌کند (گزارش‌هایی برای R1 Plus LTS دیده شده)، یکی از راه‌حل‌ها غیرفعال کردن IPv6 است (مستند Armbian برای R1 Plus LTS در مورد مشکلی با IPv6 هشدار داده و راه‌حل غیرفعال‌سازی را ذکر کرده است). (Armbian)

---

نگهداری و نسخه‌پشتیبان

• به‌طور مرتب سیستم را آپدیت کنید:

• از ابزار Teleporter در رابط وب Pi-hole برای بکاپ/ریستور تنظیمات استفاده کنید (ابزار بکاپ داخلی Pi-hole). (Pi-hole Userspace)

---

نکات مهم و تذکرات

• R1 Plus LTS محدودیت رم (1GB) دارد — از اجرای سرویس‌های سنگین روی همان برد بپرهیزید (مثلاً کانتینرهای متعدد یا DBهای بزرگ).
• اگر می‌خواهید Pi-hole و OpenWrt/روتر را هم‌زمان روی همان برد اجرا کنید، بهتر است ابتدا سناریو و مصرف منابع را بسنجید؛ اغلب راهکار پایدار این است که Pi-hole روی Armbian/Debian اجرا شود و روتر اصلی کارهای پیچیده شبکه را انجام دهد، یا بالعکس از روتر با توانایی نصب بسته‌های adblock استفاده کنید. (R1 Plus LTS قابلیت dual-gigabit را دارد که در نقش میان‌بر شبکه مفید است). (Orange Pi)